ဒီ "မဲဆႏၵရွင္ၿပည္သူေတြမွာ သိပိုင္ခြင့္ရွိတယ္" ေဆာင္းပါးက ၂၀.၀၂.၂၀၁၂ ထုတ္ Favourite News Journal မွာ ပါတဲ့ ေဆာင္းပါးပါ။

                စာဖတ္၀ါသနာပါၿပီး စာေတာ္ေတာ္ဖတ္တဲ့ လူငယ္ေလးတစ္စုနဲ႔ စကားေၿပာရင္း ဂ်ာနယ္ေတြမွာ စာအၿမဲတမ္းေရးေနတဲ့ ကေလာင္အမည္တခ်ိဳ႔ကို ရြတ္ၿပၿပီး ဘယ္သူဘယ္၀ါဆိုတာ သိပါသလားလို႔ ေမးႀကေတာ့ မသိတဲ့အေႀကာင္း ၿပန္ေၿပာလိုက္တယ္။

စာလုပ္ငန္းယဥ္ေက်းမႈ
အားလံုးအံ့ႀသသြားႀကပံုရတယ္။ တကယ္မသိလို႔ မသိဘူးလို႔ေၿပာလိုက္တာပါ။ သူတို႔ေၿပာတဲ့ ကေလာင္အမည္ေတြဟာ ပရိသတ္ကေစာင့္ဖတ္ႀကတဲ့အမည္ေတြၿ

ဖစ္တယ္။ ကိုယ္တုိင္လည္း သူတို႔စာေတြကို မလြတ္တမ္းဖတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ဘယ္သူဘယ္၀ါဆိုတာေတာ့ တစ္ခါမွေမးမႀကည့္ဖူးပါဘူး။
သူတို႔ေရးေနတဲ့ ဂ်ာနယ္၊ မဂၢဇင္းေတြက အယ္ဒီတာေတြ ကိုယ့္ဆီမၿပတ္၀င္ထြက္သြားလာေနႀကေပမယ့္ ေစာင့္စည္းတဲ့အေနနဲ႔ ေမးမႀကည့္ခဲ့ဘူး။ ကိုယ္တိုင္ အယ္ဒီတာလုပ္ခဲ့သူၿဖစ္ေတာ့ လူမသိေစခ်င္လို႔ ကေလာင္အမည္ခံေရးတာကို အယ္ဒီတာက ကိုယ့္သေဘာနဲ႔ကိုယ္  ဖြင့္မေၿပာသင့္ဘူးဆိုတဲ့ စာလုပ္ငန္းယဥ္ေက်းမႈကို ေစာင့္ထိန္းခဲ့တယ္။

ေက်ာင္းဆရာနဲ႔ အရက္
စည္းကမ္းက်င့္၀တ္အၿဖစ္ အတိအက်ေရးသားၿပ႒ာန္းထားတာ မဟုတ္ေပမယ့္ ဘယ္လုပ္ငန္းနယ္ပယ္မွာဆုိ လိုက္နာမွေကာင္းတဲ့က်င့္၀တ္မ်ိဳးေတြ ရွိတတ္တယ္။ ဥပမာ ေက်ာင္းဆရာတစ္ေယာက္ဟာ ေက်ာင္းခ်ိန္ၿပင္ပမွာေတာင္ အရက္ေသစာေသာက္စားၿခင္းမၿပဳရလို႔ တားဆီးပိတ္ပင္ထားတဲ့ ဥပေဒမရွိဘူး။ စည္းကမ္းက်င့္၀တ္လည္းမရွိဘူး။ ဒါေပမဲ့ ၿမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာေတာ့ ဆရာလုပ္ၿပီး အရက္မူးေနတာကို လူေတြက လက္မခံႀကဘူး။ ၿမန္မာၿပည္မွာေနၿပီး ေက်ာင္းဆရာလုပ္ရင္ေတာ့ ဒီက်င့္၀တ္ကို ေလးစားလိုက္နာသင့္တယ္။ ဒါဟာ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ၿဖစ္တယ္။ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ႀကိဳက္လုိ႔ေသာက္တာ သူမ်ားကိုမထိခိုက္ရင္ၿပီးတာပဲ မဟုတ္လားလို႔ ေၿပာစရာရွိတယ္။

အနႏၱဂိုဏ္း၀င္
အဲဒီလို ေၿပာသူေတြအတြက္ကေတာ့ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ၿမန္မာၿပည္မွာလူၿဖစ္လာရတာကိုပဲ အၿပစ္တင္ေပေတာ့လို႔ ေၿပာရလိမ့္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္လည္း ေက်ာင္းဆရာမလုပ္ဘဲ တၿခားအလုပ္ေၿပာင္းလုပ္ေပါ့။ ၿမန္မာလူမ်ိဳးေတြက ေက်ာင္းဆရာကို အနေႏၱာ အနႏၱငါးပါးထဲေတာင္ ထည့္သြင္းၿပီး အေလးအၿမတ္ၿပဳႀကသလို ေက်ာင္းဆရာေတြဆီက ေတာင္းဆိုမႈကလည္း ႀကီးမားမ်ားၿပားတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ ေက်ာင္းဆရာက ေက်ာင္းသူတပည့္မကို လက္ထပ္ယူတာမ်ိိဳးကို ဘယ္သူကမွ အထူးအဆန္းလုပ္ေၿပာမေနႀကဘူး။ ၿမန္မာၿပည္မွာလည္း ဥပေဒအရတားၿမစ္ပိတ္ပင္ထားတာ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ယူတာေတြ႕ႀကည့္ပါလား။ အမ်ားတံေတြးခြက္မွာ ပက္လက္ေမ်ာၿပီးသာ မွတ္ေပေရာ့ပဲ။

ရိုင္းပ်တဲ့အၿပဳအမူ
စာေပနယ္မွာလည္း သီးၿခားလကၡဏာေဆာင္တဲ့ က်င့္၀တ္ေတြရွိပါတယ္။ အယ္ဒီတာက ကေလာင္အမည္ကို ထုတ္ေဖာ္မေၿပာအပ္သလို၊ သတင္းေပးသူ သတင္းေရးသူ ဘယ္သူဘယ္၀ါဆိုတာလည္း ထုတ္ေဖၚေၿပာႀကားၿခင္းမၿပဳရပါဘူး။ ဂ်ာနယ္၊ မဂၢဇင္းတိုက္ကို အလည္သြားရင္းနဲ႔ အယ္ဒီတာစားပြဲေပၚမွာေတြ႔ရတဲ့ စာမူထပ္ႀကီးကို ဆြဲယူဖတ္ရႈတာမ်ိဳးလည္း မလုပ္ရပါဘူး။ ဒါမ်ိဳးကေတာ့ စာေပနယ္မွ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘယ္နယ္ပယ္မွာၿဖစ္ၿဖစ္ မလုပ္အပ္တဲ့အရာၿဖစ္တယ္။ တၿခားသူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ရဲ့ စားပြဲေပၚက စာၿဖစ္ၿဖစ္၊ စာအုပ္ၿဖစ္ၿဖစ္ ဆိုးကနဲ ဆတ္ခနဲ ဆြဲယူႀကည့္ရႈတာ အင္မတန္ရိုင္းပ်ပါတယ္။ လူ႔ယဥ္ေက်းမွန္သမွ် ေရွာင္ႀကဥ္ရပါတယ္။

အားလံုးအသိေပးၿပီး
လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္က မသိေစခ်င္လို႔ တမင္ဖံုးကြယ္လွ်ိဳ႔၀ွက္ထားတာကို ဇြတ္အတင္းသိေအာင္ မလုပ္သင့္ဘူး။ တစ္ဖက္သားရဲ့ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ (Privacy) ကို ေလးစားရပါမယ္။ ဒါက ပုဂၢလိကလူမႈဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္မွာ ေၿပာတာပါ။ နိုင္ငံေရးနယ္ပယ္မွာေတာ့ အဲဒီလိုမဟုတ္ဘူး။ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးလံုးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ တိုင္ေရးၿပည္ေရးကိစၥ မွန္သမွ်ကို တိုင္းသူၿပည္သားအားလံုးကို အသိေပးၿပီး ၿပည္သူအားလံုးရဲ့ အဆံုးအၿဖတ္ကို ေတာင္းခံရပါတယ္။ ၿပည္သူမသိေအာင္ ဘာမွမလုပ္ရပါဘူး။ အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥ မွန္သမွ်ကို ၿပည္သူလူထုက ေရြးေကာက္တင္ေၿမွာက္ထားတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကိုတင္ၿပၿပီး အဆံုးအၿဖတ္ရယူရတယ္။ ပိုၿပီးအေရးႀကီးတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးဆိုရင္ တစ္မ်ိဳးသားလံုးရဲ့ဆႏၵကို ၿပည့္သူ႔ဆႏၵခံယူပြဲ က်င္းပၿပီးေတာင္းခံရပါတယ္။

ၿပည္သူ႔အဆံုးအၿဖတ္နာခံ
ဒါက ဒီမိုကေရစီရဲ့ အႏွစ္သာရၿဖစ္တယ္။ အရာရာမွာ အႀကြင္းမဲ့ အာဏာပိုင္စိုးသူဟာ ၿပည္သူလူထုသာ ၿဖစ္တယ္ဆိုတဲ့သေဘာ ၿဖစ္တယ္။ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံႀကီးေတြမွာဆိုရင္ တိုင္းၿပည္ရဲ့အေၿခအေနကို တုိင္းသူၿပည္သားအားလံုးသိရွိရေအာင္ အစိုးရက္ ပံုမွန္ရွင္းလင္းတင္ၿပမႈေတြ လုပ္ႀကတယ္။ တခ်ိဳ႔က တစ္လတစ္ႀကိမ္၊ တခ်ိဳ႔က တစ္ပတ္တစ္ႀကိမ္ၿပဳလုပ္ႀကတယ္။ အရာရာကို ၿပည္သူလူထုကို အသိေပးၿပီး ၿပည္သူ႔အဆံုးအၿဖတ္ကိုနာခံတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာၿဖစ္တယ္။ ဒီလုိတင္ၿပရံုေလာက္နဲ႔ မလံုေလာက္ေသးဘူး ထင္ရင္ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ နုိင္ငံေတာ္ ေမာ္ကြန္းတိုက္မွာရွိတဲ့ အစိုးရ စာရြက္စာတမ္းေတြ၊ မွတ္စုမွတ္ရာေတြကို ေတာင္းယူစစ္ေဆးႀကည့္ရႈနိုင္ႀကတယ္။

သိပိုင္ခြင့္
အေရးႀကီးကိစၥအၿဖစ္ သတ္မွတ္တဲ့ လွ်ိဳ႔၀ွက္နဲ႔ ကန္႔သတ္စာရြက္စာတမ္း၊ မွတ္စုမွတ္ရာေတြကိုလည္း သက္တမ္း၂၅ႏွစ္သာ ပိတ္ပင္တားဆီးထားတယ္။ ၂၅ႏွစ္ၿပည့္တာနဲ႔ ကန္႔သတ္စာရင္းက ပယ္ဖ်က္ၿပီး ဘယ္သူမဆို ႀကည့္ရႈခြင့္ေပးတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႔ကိစၥမ်ားဆိုရင္ အစိုးရေတြက ကန္႔သတ္ထားေပမယ့္ အေၿခခံဥပေဒခံုရံုးက တိုင္းသူၿပည္သားမ်ားရဲ့ သိပိုင္ခြင့္ (Rights to Know ) အရ ကန္႔သတ္ခ်က္ကို ပယ္ဖ်က္ရမယ္လို႔ ဆံုးၿဖတ္လို႔ဖြင့္ေပးလိုက္ရတာေတြ ရွိတယ္။

ေလးစားဖို႔အထူးလိုအပ္
ၿပည္သူလူထုရဲ့ " သိပိုင္ခြင့္ " ကို မေလးစားရင္ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး ဒီမိုကေရစီလို႔ ဆိုနိုင္မွာလဲ။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္းသာသိၿပီး တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္းရဲ့ ဆံုးၿဖတ္ခ်က္နဲ႔လုပ္တယ္ဆိုတာက အာဏာရွင္စနစ္ၿဖစ္တယ္။ ေနာက္ဆံုး ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ကို ေရြးခ်ယ္ခ်မွတ္ရမွာက မဲဆႏၵရွင္ၿပည္သူေတြၿဖစ္တယ္။ မဲဆႏၵရွင္ၿပည္သူလူထုမသိအပပ္တဲ့အရာ ဘာမွ်မရွိေစရဘူး။ တိုင္းၿပည္နဲ႔လူမ်ိဳးရဲ့ ကံႀကမၼာနဲ႔ ပတ္သက္တာမွန္သမွ် မဲဆႏၵရွင္ၿပည္သူေတြ သိခြင့္ရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေရးသမားမွန္သမွ် ၿပည္သူလူထုရဲ့
"သိပိုင္ခြင့္"  ရွိမႈကို ေလးစားႀကဖို႔ အထူးလိုအပ္ပါတယ္။